Dystrakcja kości jest zabiegiem coraz częściej stosowanym w ortopedii i chirurgii szczękowo-twarzowej. Pierwszy zabieg dystrakcji wykonano w 1905r., ale powszechne zainteresowanie i akceptację metoda ta zyskała w roku 1980, kiedy Ilizarow opracował i opublikował sposób wydłużania kości długich kończyn dolnych, a McCarthy zastosował tę metodę do rozciągania kości płaskich twarzoczaszki.

Od tego momentu pojawiają się liczne publikacje poświęcone modyfikacji i konstrukcji dystraktorów, szczególnie z dążeniem do ich uproszczenia i miniaturyzacji. W piśmiennictwie anglojęzycznym zabieg ten nazywany jest osteogmesis distraction, co mocno akcentuje najważniejszy proces, to znaczy tworzenie kości pod wpływem jej rozciągania.

Istotą zabiegu jest nacięcie warstwy kości zbitej lub przecięcie całej kości, umocowanie śrubami stałej części dystraktora i szczelne pokrycie tkankami miejsca operowanego. Do jamy ustnej lub przez powłoki twarzy wprowadza się uchwyt sterujący mechanizmem śrubowym, służącym do rozciągania ruchomych części dystraktora.

W przedsięwzięciu tym wyodrębniono trzy okresy. Pierwszy, trwający 7 dni, to okres spokoju, w którym goją się tkanki miękkie i okostna. Po stwierdzeniu zagojenia i braku zakażenia rozpoczyna się okres aktywnego rozciągania, trwający ok. 14 dni i polegający na stopniowym obracaniu śruby dystraktora.

Rozróżnia się dwa tempa rozciągania: wolne -1,0 mm - lub ostre - 2-4 mm na dobę, możliwe są również modyfikacje tej szybkości. Po zakończeniu aktywnego wydłużania kość uzyskuje czas na stabilizację i pełne dokonanie osteogenezy, czyli wytworzenie pełnowartościowej kości. Okres ten wymaga dobrego unieruchomienia odłamów kości. Jego długość zależy od rodzaju kości i pełnionej przez nią funkcji. Okres ten zwany jest czasem konsolidacji.

Bardzo pokrewna do osteodystrakcji jest praca z osteotomami, dzięki którym możemy rozszerzyć wyrostek kostny w miejscu gdzie planujemy wprowadzić implant.

Technika rozprężania wyrostka zębodołowego i miejscowej kondensacji kości przy użyciu osteotomów ma dwudziestoletnią tradycję.

W Polsce metoda ta od niedawna stosowana jest w czystej postaci lub w powiązaniu z zamkniętym podniesieniem dna zatoki szczękowej wraz z użyciem biomateriałów. Polega ona na tym, że operując zestawem specjalnych osteotomów można doprowadzić do opracowania łoża pod implant, działając rozprężające na wyrostek zębodołowy oraz kondensując miejscowo kość o niskiej gęstości.

Kondensacja taka zwiększa pierwotną stabilizację implantu. Stosując technikę rozprężania kości można osiągnąć następujące wyniki:

• w przypadku wąskiego (5 mm), a wystarczającego pod względem wysokości wyrostka zębodołwego (10-15 mm) można uzyskać poszerzenie umożliwiające jedno czasową implantację (maksymalny przyrost szerokości wyrostka zębodołowego średnio od 5 do 6 mm)
  
  
• W przypadku braku miejsca w "wymiarze pionowym?  spowodowanego   pneumatyzacją zatoki szczękowej można unieść jej dno o ok. 3-5 mm. jedynie używając tzw. osteotomów.

Miejsce pod implant nie jest przygotowywane przy użyciu wierteł, a specjalnymi ręcznie wprowadzanymi "klinami" o coraz to większej średnicy.

Dzięki temu doprowadzamy do kondensacji kości jak też do podniesienia,  niczym maszt w namiocie, śluzówki wyściełającej dno zatoki szczękowej.

Ilustrują to poniższe rysunki :  

W tak przygotowane miejsce wprowadzamy implant. Jednak gdy potrzebna jest do wytworzenia  znacznie większa ilość nowej przestrzeni pod planowany wszczep musimy zastosować inna technikę.

Stosując zabieg podniesienia zatoki z dostępu bocznego możemy podnieść ją o ok. 5-8 mm.

Zaletą pracy osteotomami jest to, że nie doprowadza się do usunięcia kości, lecz powoduje jej kondensację wokół przygotowywanego miejsca pod implant.

W przypadku wystarczającej objętościowo (szerokość i wysokość) ilości tkanki kostnej, ale o niskiej gęstości, możliwe jest jej miejscowe zagęszczenie dla przygotowania łoża dla implanu pracując również osteotomami.